خودشناسی و نگاه ما به جهان

در بسیاری از ادیان و فلسفه‌های سراسر جهان، پیدا کردن خودآگاهی و خودشناسی موضوعی محوری و اساسی است. چرا که شناخت و باورهای ما درباره‌ی خودمان روی رفتارها و ذهنیت ما از جهان هم تأثیر می‌گذارد و در واقع جهان بینی ما را می‌سازد.

ذهن ما، سازنده تمام اتفاقاتی است که در طول زندگی تجربه می‌کنیم؛ بنابراین هر اتفاقی که برایمان افتاده، مسبب آن خودمان هستیم و کسی نمی‌تواند چیزی را که در ذهن ما ساخته و پرداخته نشده، برایمان رقم بزند.

اگر باور داشته باشیم که جهان ما را افرادی بد و غیر قابل اعتماد پر کرده‌اند، ذهنمان روی همان افراد منفی تمرکز میکند.

با خودشناسی قابلیت‌های ذهن ناخودآگاهمان را بشناسیم

با خودشناسی متوجه می‌شویم که چیزی که در حال حاضر برایمان رخ داده است، روزی بذرش در وجودمان کاشته شده بود. باورهایی که ساختیم و به آن‌ها دامن زدیم چنان قدرتی داشتند که زندگی‌مان را تحت سلطه قرار دادند. امروزه اکثریت مردم بر این باور هستند که باورها قدرت دارند و می‌توانند روی زندگی ما تأثیر بگذارند.

پس باید ذهنمان را آموزش دهیم تا باورهایش را تحت نظر بگیرد و آن‌ها را زیر سؤال ببرد.

ما تنها به اهدافی دست پیدا می‌کنیم که هم جهت با باورها و نظام ارزش ما باشند.

خودشناسی و نحوه عملکرد مغز

مغز ما هر روز اطلاعات زیادی را دریافت می‌کند؛ اما تنها ده درصد این اطلاعات را می‌پذیرد و نود درصد مابقی از فیلتر ورودی رد نمی‌شوند. یعنی تنها به مسائلی توجه می‌کند که برای آن اهمیت دارد. در دوران دانشجویی،  در تمام کلاس‌ها شرکت می‌کردم؛ اما تنها در چند درس موفق عمل می‌کردم و دانشجوی خوبی بودم. در مابقی درس‌ها با مطالعه بیشتر هم به نتیجه نمی‌رسیدم و ذهنم دوباره به سمت مطالبی می‌رفت که بیشتر مورد علاقه ام بود.

برای اینکه بیشتر به این مسئله واقف شوید. یک مثال می‌زنم: همین حالا در جایی که نشسته‌اید، چشم بگردانید و با دقت به اطرافتان نگاه کنید و تمام وسایل و اشیائی که رنگ سیاه در آن وجود دارد را برشمارید. حالا چشم‌هایتان را ببندید و اشیائی که رنگ سفید دارند را نام ببرید. مسلماً تعداد وسایلی که رنگ سفید داشتند کمتر بود. مگر با دقت نگاه نکرده بودید؟ چطور در آن محیط رنگ سفید را ندید؟

این همان عملکرد مغز است. تنها ورودی‌هایی را دریافت می‌کند که شما خواسته‌اید و روی آن تمرکز داشته‌اید. اگر شما تنها به دنبال سیاهی‌ها بوده‌اید، مسلماً سفیدی‌ها را ندیده‌اید و این تقصیر شما نیست و تقصیر مغزتان است؛ بنابراین با خودشناسی همه جانبه و پی بردن به کارکرد مغزتان، کنترل ذهنتان را به دست بگیرید.

کنترل ذهن و رسیدن به موفقیت

خودشناسی یکی از مهم‌ترین مهارت‌های موفقیت است. رفتار شما و واکنشی که در برابر محرک‌های بیرونی از خود نشان می‌دهید، با فرایندهای ذهنی درونی‌تان کنترل می‌شود. خودشناسی تمام الگوهای فکری مخرب و عادت‌های ناسالم را آشکار و آن‌ها را اصلاح می‌کند. با تقویت این مهارت، می‌توانید در زندگی تصمیمات بهتری بگیرید و در موقعیت‌های گوناگون، واکنش‌های رفتاری عاقلانه‌تری نشان دهید. اگر ذهن ما تنها به مسائل سیاه و منفی توجه کند و باورش سیاهی باشد، باور می‌کنیم که همه جهان در تاریکی فرو فته است و ظلم و سیاهی همه عالم را فرا گرفته است، در نتیجه هیچ تلاشی هم برای تغییر اوضاع انجام نمی‌دهیم؛

اما در همین دنیا افرادی هستند که با شناخت خود و قابلیت‎های ذهن به این نتیجه رسیده‌اند که می‌توانند کنترل امور زندگیشان را به دست خودشان بگیرند. آن‌ها با اصلاح باورهایشان و کنترل ورودی‌های ذهنشان، جهان پیش رویشان را روشن و بهتر می‌بینند.

با خودشناسی مراقب قاضی سرزنشگرتان باشید.

همه ما ذهنی داریم که مانند قاضی تمام اعمال و عمکردمان را زیر نظر دارد و تأثیرگذاری و تاثیرپذیری ما را روی دیگران، موفقیت و شکست‌های‌مان را و واکنش‌های‌مان را در موقعیت‌های مختلف بررسی می‌کند. در نهایت نیز با توجه به تمامی این موارد، در مورد ما حکم صادر می‌کند.

حکمی که تصورمان را در مورد خودمان شکل می‌دهد و تأثیر به سزایی در میزان شادمانی، آرامش، اعتماد به نفس و عزت نفس‌مان دارد؛ اما در اغلب مواقع این قاضی به پیش‌فرض‌هایی منفی می‌رسد و کمتر تصوری خوش‌بینانه و دلگرم‌کننده از خودمان ارائه می‌دهد. تصوراتی که باعث می‌شوند عشق کمتری به خودمان داشته باشیم و مدام خود را بابت هر رفتار و عملکردی سرزنش کنیم.

علتش می‌تونه این باشه که ما مرتب از کودکی با عاملی بیرونی که مثلاً مادر، پدر یا مادرمان بوده‌اند بابت اشتباهاتمان توبیخ شدیم. کم کم مغزمان عامل بیرونی را  حذف می‌کند و آن را تبدیل به یک عامل درونی می‌کند. یعنی فراموش می‌کند که این توبیخ‌ها و سرزنش‌ها  حرف‌های انسان دیگری است و حرف‌های خودمان نیست. به همین سبب ما مرتب خودمان را بابت هر رفتاری نکوهش می‌کنیم.

با خودشناسی و پی بردن به نحوه کار ذهن ناخودآگاهمان می‌توانیم،قاضی که مدام ما را محکوم می‌کند را از دادگاه ذهنمان اخراج کنیم.

سخن آخر

برای شناخت بیشتر خودتان خودتان بایستی به تمام جنبه‌های خودشناسی توجه کنید. از بعد زیست شناختی گرفته تا بعد الهی، همه را بررسی کنید و حواستان باشد که ذهنیت ما از خودمان روی جهان بینی و نگرش ما هم تأثیر می‌گذارد.

نوشته شده توسط لیلا علی قلی زاده