خودشناسی برای رسیدن به کمال

روز پنجم است و در آینه به تصویر خود خیره می‌شوم. آینه حرف‌های زیادی به من می‌زند. نمی‌دانم چرا مدتی بود که به آینه نگاه نمی‌کردم. انگار که از خودم می‌ترسیدم. انگار می‌ترسیدم آینه رازهای درونم را برایم بازگو کند. مدتی است به آینه نگاه می‌کنم و به خودم می‌اندیشم. امروز هم به آینه نگاه می‌کنم و می‌گویم: «تو کیستی؟»

برای قرار گرفتن در مسیر کمال، با خودشناسی خودتان را مجهز  کنید.

هر بار که در مسیر رسیدن به خواسته‌ها و اهدافم قرار می‌گیرم، وسوسه‌ای مرا از حرکت باز می‌دارد یا مرا به عقب پرتاب می‌کند. این‌بار خطر را با توجه به شناخت بیشتر خودم می‌شناسم و از برابرش به سادگی گذر می‌کنم. دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم سرشار از زیبایی است. برخی از این زیبایی‌ها حقیقی و برخی دیگر تنها تصویری خوش آب و رنگ هستن که وقتی وارد آن‌ها می‌شوی چیز دیگری را می‎بینی. وقتی انسان خودش را بشناسد، نقاط ضعف و نقاط قوتش را تشخیص می‌دهد. متوجه می‌شود که در برابر چه تصاویری از دنیا دچار ضعف است. متوجه می‌‍شود که چه چیزهایی می‌تواند او را به ورطه نابودی بکشاند و چه چیزهایی می‌تواند او را به سوی کمال سوق دهد. انسانی که خودش را نشناسد، در برابر این ضعف‌ها بی دفاع است و به راحتی اسیر دام‌هایی می‌شود که در دنیا وجود دارد و به جای رسیدن به کمال، به ورطه تباهی کشیده می‌شود. من کاری با اسلام و هیچ مذهب دیگری ندارم، من به این نتیجه رسیدم که هدف از خودشناسی رسیدن به کمال هستی است و هر چیزی که در مسیر رسیدن به کمال، برای آدمی مشکل و مانع ایجاد کند، باید برطرف شود؛ اما اسلام می‌گوید علت این همه توصیه برای خودشناسی این است که انسان مربی خودش باشد و بتواند با تدبیر و درایت، به بهترین خودش برسد.

اهداف تربیتی اسلام از خودشناسی

پیشوایان دینی ما به خودشناسی توصیه‌های فراوان داشته‌اند. سخنی از امام علی(ع) خواندم که در رابطه با اهمیت خودشناسی بود که بد نیست به آن سخن اشاره‌ای بکنیم تا به قسمت بعدی مقاله برسیم.

 امير المومنين ـ عليه السّلام ـ مي‌فرمايند: «در شگفتم از كسي كه خود را نمي‌شناسد، چگونه مي‌تواند پروردگارش را بشناسد.»

با توجه به این سخن پی می‌بریم که یکی از اهداف خودشناسی در اسلام، شناخت خداوند است.منشأ انسان به عنوان یک روح، روح کل هستی، یعنی همان خدا است و قرار است با خودشناسی به بهترین خود یعنی همان خداوند دست پیدا کنیم.

از طریق شناخت خود، خدا را بشناسید.

مهم‌ترین هدف از خودشناسی، شناخت خدا است. وقتی انسان به شناخت خدا می‌رسد، مفاهیمی مثل امید، توکل، ایمان و شکرگذاری برای او معنا پیدا می‌کند. متوجه می‌شود منشأ تمام مشکلاتی که دارد، این است که شناختی از خدا به عنوان ذات هستی ندارد. وقتی انسان خودش و توانایی‌هایش رو می‌شناسد، متوجه می‌شود گرچه وجودش پر از نقص و کاستی هست؛ اما همیشه به دنبال کمال هرچیزی هست و این باید علتی داشته باشد.

برخی مفاهیم مثل عقل و جاذبه به صورت طبیعی قابل مشاهده نیستند و انسان این مفاهیم رو از روی نشانه‌هایی که وجود دارد، می‌شناسد. خدا هم به عنوان ذات هستی، مفهومی قابل لمس و مشاهده نیست و از روی نشانه‌هایش می‌شود او را تشخیص داد. برای انسانی که می‌خواهد به شناخت خدا برای درک جهان هستی برسد، بهترین و مهم‌ترین راه شناخت خودش است.

نوشته شده توسط لیلا علی قلی زاده