کهن الگوها قسمت سوم

برای خلق شخصیت‌های جذاب و ماندگار لازم است که کهن الگوها را بشناسیم و از آن‌ها در داستان‌هایمان استفاده کنیم. این بخش و بخش‌های دیگر به بررسی این کهن الگوها می‌پردازد. در ابتدا به کهن الگوی آفرودیت یا زن دل فریب و زن اغواگر می‌پردازیم.

الهه آفرودیت

آفرودیت ایزدبانوی زیبایی است که رومی‌ها او را ونوس می‌نامند و فرزند زئوس و دیونه است. از اعماق اقیانوس می‌آید. زیباترین الهه در بین اسطوره‌ها است و حضوری بی‌نظیر در بین آن‌ها دارد که باعث می‌شود همه عاشق او باشند. عشق او مردان عاقل را به اشخاصی سبک سر و تهی مغز مبدل می‌سازد. زئوس برای جلو گیری از درگیری بر سر ازدواج با دختر زیبایش، آفرودیت را به همسری هفائستوس درآورد. آفرودیت با اینکه به هنر او ارج می‌نهاد؛ اما به ازدواج با او پایبند نبود و با آرس به او خیانت کرد، هفائستوس آن‌ها را دربندی نامرئی به بند می‌کشد و تمام خدایان را خبر می‌کند تا این وضعیت ناگوار را بینند. فرزندی از آفرودیت و هفائستوس به وجود نیامد و ازدواج آن‌ها، اتحاد زیبایی و صنعت است که نتیجه‌اش هنر است.

برای شناخت بیشتر زن دلفریب کافی است فیلم غریزه اصلی را ببینید. شخصیت کاترین ترمپل، این کهن الگو را به خوبی به نمایش می‌گذارد. او نویسنده‌ای زیبا است که به نفوذ خود بر مردان آگاه است و از این قدرت به نفع خودش استفاده می‌کند. او مردان را به بازی می‌گیرد و تا زمانی که به آن‌ها نیاز دارد، ان‌ها را زنده نگه می‌دارد.

آفرودیت یا زن دلفریب، زنی است که از بودن با مردان لذت می‌برد. عاشق روابط جنسی است؛ اما نقش یک قربانی را بازی نمی‌کند. او بر خلاف سایر ایزدبانوها، خودش همسرش را انتخاب می‌کند؛ اما چندان به او متعهد نیست و بیشتر دنبال ماجراجویی و روابط پر هیجان است.

اِما در کتاب مادام بواری هم نمونه دیگری از این کهن الگو است. زنی که به دنبال ماجراجویی در سطوح بالای جامعه است و به شدت به روابط عاشقانه پر هیجان علاقه دارد و به همسرش خیانت می‌کند.

آفرودیت مادر خوبی نمی‌تواند باشد. اگر مادر بشود، گاهی چنان توجهی به فرزندش می‌کند که او را نازپرورده می‌کند و زمانی دیگر کاملاً او را رها می‌کند.

همسر خوبی هم نیست. چون به تعهداتش پایبند نیست و به سادگی برای دل مشغولی‌های خودش، همسرش را قربانی می‌کند.

برای شناخت کهن الگوی آفرودیت و استفاده از ویژگی‌های شخصیتی او در داستان بایستی به سؤالات زیر جواب بدهیم:

1. ویژگیهای اصلی این کهن الگو چیست؟
2. به چیزهایی بها می‌دهد؟
3. از چه چیزی هراس دارد؟
4. ترغیب کننده‌های او چیست؟
5. دیگران نسبت به او چه نظری دارند؟
6. دوستان او چه کسی هستند؟

ویژگیهای اصلی این کهن الگو چیست؟

مهم‌ترین خصلت این زن زیبایی منحصر به فردش است. لبخند و زیبایی معصومانه‌ای دارد که هرکسی را به خود جذب می‌کند. راسخ و محکم است و به خواسته‌ی خود واقف است.خلاقیت، زیبایی، عشق و ثروت را یکجا دارد. دور اندیش و مبتکری بزرگ است.

او برای سرزندگی و شادی نیازمند برقراری روابط عاشقانه و ارتباط داشتن با مردها است. لباس‌های جذابی می‌پوشد و بسیار شیک پوش و مد روز است. حتی جلوتر از مد حرکت می‌کند.

یکی از شخصیت‌های تاریخی که الگوی آفرودیت را نشان می‌دهد مرلین مونرو است. زیبایی ذاتی و فریبنده که بعد از سال‌ها  هنوز هم به موضوعی برای داستان‌ها و فیلم‌های سینمایی غرب تبدیل شده است. به تازگی قرار است فیلمی با عنوان بلوند را از زندگی این شخصیت بسازند.

به چیزهایی بها می‌دهد؟

آفرودیت به مردان بها می‌دهد. او به صورت پنهان مردان را به کنترل خویش در می آورد.

به اندام و ظاهر خودش اهمیت زیادی می‌دهد؛ بنابراین هر نقصی در اندامش برای او غیرقابل تحمل است.

دوست دارد در مرکز توجه باشد. اسکارلت اوهارا در فیلم بر باد رفته از همان سنین نوجوانی سعی می‌کند توجه همه را در میهمانی‌ها به خودش جذب کند. در فیلم بر باد رفته اسکارلت در زمان جنگ وقتی نمی‌تواند لباس خوبی برای خودش پیدا کند، با پرده خانه برای خودش لباس فوق العاده‌ای می‌دوزد که به راحتی با آن لباس می‌تواند به شهر برود و مردی که قرار است با خواهر او ازدواج کند را به سمت خود جذب کند.

به روابطش با سایر زن‌ها اهمیت می‌دهد؛ اما گاهی به راحتی موجب رنچیش آن‌ها می‌شود.

از چه چیزی هراس دارد؟

آفرودیت می‌داند زیبایی و جوانی‌اش سلاح او است. بنابر این از اینکه پیر بشود بشدت هراس دارد.

طرد کردن برای او قابل تحمل نیست و تمام تلاشش را می‌کند که این پایان از سمت او باشد.

از اینکه در کانون توجه نباشد نفرت دارد.

ترغیب کننده‌های او چیست؟

این الهه عاشق زیبایی و هنر است و میل شدیدی به شکوفا شدن از طریق خلق کردن دارد. عموماً به سمت نوشتن، نقاشی، موسیقی و هرچیزی که با هنر و ابداع کردن همراه باشد، کشیده می‌شود. اگر نتواند خروجی خلاقی داشته باشد، این خود شکوفایی را با تمایلات جنسی ابراز می‌کند.

دیگران نسبت به او چه نظری دارند؟

برخی از زنان از توجهی که به او می‌شود حسادت می‌کنند؛ اما بیشتر زنان دوست دارند شبیه او باشند و او را تحسین می‌کنند.

دوستان او چه کسانی هستند؟

زن دلفریب شخصیت برون گرایی دارد. الگوی شیر زن می‌تواند دوست خوبی برای او باشد. الگوی شیرزن از مردها بیزار است و مثل محافظی برای او است.  الگوی دوشیزه هم به خاطر شخصیت برون گرایی که دارد با او خوب کنار می‌آید.

رشد و توسعه شخصیت

وقتی می‌خواهیم برای شخصیت اصلی داستان از کهن الگوی آفرودیت یا زن دلفریب بهره بگیریم بایستی به فکر رشد کردن و پرورش شخصیتمان هم باشیم. هر شخصیت قرار است یک سفر را شروع کرده و به پایان برساند.

کهن الگوی مرد زن گونه و کهن الگوی منجی، منزوی، عارف، شیرزن و دوشیزه می‌توانند به او در این سفر کمک کنند و باعث رشد او بشوند.

تمرین

برای درک بیشتر این کهن الگو شخصیتی خلق کنید که از این کهن الگو تبعیت می‌کند.

در دورهمی اول خوانش کتاب طرحی ارائه شد که زنی فریب خورده را نشان می‌داد که همسرش به بهانه توسعه و  گسترش کارگاه خیاطی او، اموالش را تصاحب کرده و او را ترک کرده است.

بیایید فرض کنیم که شخصیت زن داستان از این کهن الگو تبعیت می‌کند.

در کتاب ۴۵ کهن الگوی شخصیت آمده یکی از نقص‌های این کهن الگو، این است که به تنهایی قادر به انجام کاری نیست. پس این زن برای توسعه کارگاه خیاطی‌اش باید به یک نفر کمک بگیرد و او از همسزش کمک می‌گیرد. او به شدت به خلق کردن اهمیت می‌دهد. پس مدادم در فکر طرح‌های جدید و نو است و از اقدامات همسرش غافل می‌شود.

همچنین در کتاب آمده یکی از ترس‌های او طرد شدن به هرشکلی  از سوی محبوبش است. اینجا همسرش با کلاه گذاشتن سر او ، او را طرد کرده است. این برای این زن یک فاجعه بزرگ به حساب می‌آید. حالا باید ببینیم که واکنش او به این اتفاق چیست؟

این واکنش را بر اساس ویژگی‌های این شخصیت می‌توانید در کامنت بنویسید.

این مطلب در روزهای آتی با آوردن نمونه‌های بیشتری از زن دلفریب و اغواگر، به روز می‌شود.

نوشته شده توسط لیلا علی قلی زاده